Βουλιάζει η ζήτηση για ελληνικά καύσιμα, διευρύνεται το εμπορικό έλλειμμα

Υποχώρηση εμφανίζεται στη ζήτηση ενός από τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Ελλάδας, των καυσίμων, οδηγώντας σε «άλμα» το εμπορικό έλλειμμα και βάζοντας «τρικλοποδιά» στην προσπάθεια ενίσχυσης της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας και βελτίωσης του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ για την μακροπρόθεσμη δημοσιονομική σταθερότητα.

Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι αποκαλυπτικά: Το εμπορικό έλλειμμα διευρύνθηκε κατά 25,3% τον Μάρτιο, εν μέρει λόγω της ηπιότερης αύξησης των εισαγωγών, αλλά κυρίως λόγω της πτώσης των εξαγωγών, με τις διαφορές να είναι ορατές αν εξεταστούν με και χωρίς τα καύσιμα.

Συγκεκριμένα, κατά τον μήνα Μάρτιο, η αξία των εξαγωγών ανήλθε σε 3,935 δισ. ευρώ έναντι 4,295 δισ. ευρώ πέρυσι, παρουσιάζοντας μείωση κατά 8,4%. Ωστόσο, η αντίστοιχη αξία αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή παρουσίασε αύξηση κατά 203,1 εκατ. ευρώ, δηλαδή 6,7%, στα 3,218 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μια πτώση στις εξαγωγές καυσίμων που ανέρχεται σε πάνω από 710 εκατ. ευρώ.

Όσο και αν φαίνεται περίεργο για μία μη πετρελαιοπαραγωγό χώρα, η Ελλάδα βρίσκεται μέσα στις πρώτες 20 εξαγωγικές οικονομίες πετρελαίου και παραγώγων του, λόγω των διυλιστηρίων που λειτουργούν στη χώρα και παράγουν προϊόντα διυλισμένων καυσίμων.

Μάλιστα, από την κρίση χρέους και μετά, τα πετρελαιοειδή έχουν καταστεί ένα από τα κυριότερα, αν όχι το κυριότερο σε αξία, εξαγώγιμο προϊόν της χώρας. Ας σημειωθεί πως κατά το 12μηνο του 2024, στα πετρελαιοειδή και καύσιμα καταγράφηκε η μεγαλύτερη ετήσια μείωση εξαγωγών από όλες τις κατηγορίες αγαθών, υποχωρώντας κατά 9,5%, ενώ και κατά το πρώτο δίμηνο του 2025 σημειώθηκε πτώση εξαγωγών κατά 1,9%.

Τι συμβαίνει με την ζήτηση των ελληνικών καυσίμων

Η ζήτηση των καυσίμων διεθνώς αποτελούν καθρέφτη για την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας, καθώς η ανάπτυξη επιτχύνει την δραστηριότητα και απαιτείται περισσότερη ενέργεια για να την «τροφοδοτήσει». Αντίθετα, όταν υπάρχει επιβράδυνση της οικονομίας και φόβοι για ύφεση, αντανακλάται στις αγορές του πετρελαίου και των παραγώγων του.

Οι παγκόσμιες αγορές του «μαύρου χρυσού» βρίσκονται σε κάμψη τους τελευταίους μήνες. Ένας συνδυασμός παραγόντων, πτώσης της ζήτησης και αύξησης της προσφοράς, με τελευταίο κρούσμα την απόφαση του ΟΠΕΚ+ για τριπλασιασμό της παραγωγής, έχουν ρίξει τις τιμές του πετρελαίου στα «Τάρταρα», μαζί και της βενζίνης, παρά το γεγονός ότι οι μειώσεις στα ελληνικά πρατήρια είναι συγκρατημένες.

Στην ελληνική περίπτωση, οι εξαγωγές των πετρελαιοειδών που παράγουμε «ασφυκτιούν» μέσα στο περιβάλλον επιβράδυνσης σε πολλές οικονομίες διεθνώς. Και αυτό διότι πριν καλά-καλά προλάβουν να αντιστραφούν οι συνέπειες της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής των τελευταίων ετών, ήρθε να προστεθεί στο μίγμα ο εμπορικός πόλεμος του Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος έχει εντείνει την αβεβαιότητα και τους φόβους της οικονομικής στασιμότητας, βάζοντας ακόμα και βασικούς εισαγωγείς των προϊόντων μας, όπως η Γερμανία, στο «κάδρο» της ύφεσης.

Άλλος ένας σημαντικός παράγοντας αφορά στη σφαίρα των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Καθώς το ευρώ έχει πραγματοποιήσει ράλι έναντι του δολαρίου με το τελευταίο να δέχεται πιέσεις μετά από τις παλινωδίες του Αμερικανού Προέδρου, τα ευρωπαϊκά προϊόντα γίνονται λιγότερα ανταγωνιστικά. Δεδομένου ότι οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου και των προϊόντων του εκφράζονται σε δολάρια, τα ελληνικά προϊόντα διύλισης αποκτούν ξαφνικά από την ισχυροποίηση του ευρώ ένα ανταγωνιστικό μειονέκτημα στις διεθνείς αγορές έναντι τρίτων, με αποτέλεσμα οι εισαγωγείς να προτιμούν τις φθηνότερες λύσεις.

Σε κάθε περίπτωση, η πτώση των εξαγωγών στο πιο δυναμικό προϊόν που στέλνει στις αγορές του εξωτερικού η χώρα μας, δεν προμηνύει τίποτα καλό για την οικονομία, και ιδιαίτερα στο πεδίο της εξισορρόπησης του εμπορικού μας ισοζυγίου, το οποίο αποτελεί μια διαχρονική «πληγή» για τα δημόσια οικονομικά μας.