Κονκλάβιο Καρδιναλίων: Βήμα προς βήμα η μυστική διαδικασία για τον διάδοχο του πάπα Φραγκίσκου

Ο Guardian μέσα από μία ανάλυσή του επιχειρεί να μυήσει τον κόσμο στα μυστικά της κρυφής διαδικασίας. Μόλις συγκεντρωθούν οι καρδινάλιοι στη Ρώμη, συνήθως 15-20 ημέρες μετά το θάνατο του πάπα, συγκεντρώνονται κάτω από την υπέροχη ζωγραφισμένη οροφή του Μιχαήλ Άγγελου στην Καπέλα Σιξτίνα για να ξεκινήσουν τις συζητήσεις τους.

Αφού δηλωθούν οι λέξεις extra omne -όλοι έξω-, που αναφέρονται σε όλους εκτός από τους καρδινάλιους με δικαίωμα ψήφου και σε μια «χούφτα» αξιωματούχους και γιατρούς, οι πόρτες κλειδώνουν.

Σαν σε… κατασκοπική ταινία

Οι καρδινάλιοι ορκίζονται σε απόλυτη μυστικότητα και δεν τους επιτρέπεται καμία επαφή με τον έξω κόσμο κατά τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας. Τα τηλέφωνά τους αφαιρούνται και δεν επιτρέπονται εφημερίδες, τηλεόραση, επιστολές ή μηνύματα.

Το παρεκκλήσι είναι επίσης ελεγμένο για την πιθανότητα ύπαρξης «κοριών» πριν και κατά τη διάρκεια του Κονκλάβιου.

Οι καρδινάλιοι κοιμούνται και τρώνε σε έναν ειδικά χτισμένο ξενώνα, το σπίτι της Αγίας Μάρθας, κοντά στην Καπέλα Σιξτίνα, όπου ο Πάπας Φραγκίσκος έζησε τα τελευταία 12 χρόνια της ζωής του. Το κονκλάβιο ξεκινά με εορτασμό της λειτουργίας, μετά την οποία αρχίζει η συζήτηση και η ψηφοφορία.

Οι ψηφοφορίες διεξάγονται καθημερινά, πρωί και απόγευμα, έως ότου ένας υποψήφιος κερδίσει την πλειοψηφία των δύο τρίτων. Υπάρχει διάλειμμα μιας ημέρας για προσευχή και προβληματισμό μετά από κάθε επτά ψηφοφορίες.

Εάν δεν υπάρξει οριστικό αποτέλεσμα μετά από 30 ψηφοφορίες, ένας υποψήφιος θα εκλεγεί με απλή πλειοψηφία. Το μεγαλύτερο παπικό κονκλάβιο στην πρόσφατη ιστορία ήταν το 1922, όταν οι καρδινάλιοι χρειάστηκαν πέντε ημέρες για να επιλέξουν τον νέο τους αρχηγό.

Οποιοσδήποτε βαπτισμένος άνδρας μπορεί να εκλεγεί ως πάπας, αν και πάντα επιλέγεται ένας υπηρέτης καρδινάλιος. Σε κάθε εκλογέα δίνεται ένα ψηφοδέλτιο με τις λέξεις «eligo in summum pontificem» (εκλέγω ως ανώτατο ποντίφικα) τυπωμένες στην κορυφή. Εισάγουν το όνομα της επιλογής τους, διπλώνουν την κάρτα και την ρίχνουν σε ένα δισκοπότηρο.

Η ψηφοφορία είναι μυστική, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η διαδικασία είναι απρόσβλητη από φατρίες, ίντριγκες και λόμπι.

Λευκός ή μαύρος καπνός

Μετά από κάθε γύρο ψηφοφορίας, τα ψηφοδέλτια καίγονται. Χημικές ουσίες προστίθενται για να γίνει ο καπνός μαύρος ή λευκός. Ο μαύρος καπνός που αναδύεται από την καμινάδα των 60 μέτρων υποδηλώνει ένα ασαφές ψηφοδέλτιο. Ο λευκός καπνός ανακοινώνει στον κόσμο την εκλογή νέου Πάπα.

Ο επιτυχών υποψήφιος ερωτάται εάν αποδέχεται την εκλογή και, εάν ναι, ποιο όνομα επιλέγει να πάρει ως Ποντίφικας. Οι καρδινάλιοι δεσμεύονται να υπακούσουν στον νέο πάπα, ο οποίος οδηγείται στο παρακείμενο «Δωμάτιο των Δακρύων» για να ντυθεί με λευκό ράσο και καπέλο και κόκκινες παντόφλες.

Τρία σετ άμφια σε διαφορετικά μεγέθη έχουν ήδη κατασκευαστεί από ράφτες του Βατικανού. Ο κοσμήτορας των καρδιναλίων πηγαίνει στο κεντρικό μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, μπροστά από το οποίο θα συγκεντρωθούν χιλιάδες καθολικοί πιστοί και τουρίστες. Ο κοσμήτορας θα δηλώσει: «Annuntio vobis gaudium magnum: Habemus papam» – «Σας ανακοινώνω με μεγάλη χαρά: Έχουμε έναν Πάπα».

Οι τέσσερις «σταθμοί»

Η διαδικασία διαδοχής του πάπα Φραγκίσκου έχει επίσημα ξεκινήσει από σήμερα, Τρίτη του Πάσχα (22/4), οπότε αναμένεται και να συγκληθεί η πρώτη Γενική Σύνοδος των Καρδιναλίων. Η συγκεκριμένη διαδικασία, σύμφωνα με το ANSA, προβλέπει τους εξής σταθμούς:

Με τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου, ανοίγει στο Βατικανό μια μακρά σειρά διορισμών που θα οδηγήσουν στο κονκλάβιο για την εκλογή του νέου Ποντίφικα.

Τρίτη 22 Απριλίου
Η πρώτη Γενική Σύνοδος των καρδιναλίων θα πραγματοποιηθεί σήμερα, Τρίτη, με όσους βρίσκονται ήδη στη Ρώμη και όσους κατάφεραν να φτάσουν στην πρωτεύουσα αυτές τις ώρες. Οι Σύνοδοι είναι οι συναντήσεις που προηγούνται του κονκλάβιου και θα αποφασιστούν ορισμένα από τα επόμενα βήματα της διαδοχής.

Τετάρτη 23 Απριλίου
Την Τετάρτη εκτιμάται ότι θα πραγματοποιηθεί η μεταφορά της σορού του πάπα Φραγκίσκου στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, για να την προσκυνήσουν οι πιστοί, όπως ανακοίνωσε το γραφείο Τύπου του Βατικανού.

Σάββατο 26 Απριλίου
Η κηδεία του Πάπα, σύμφωνα με τους κανόνες του «Universi Dominici Gregis» – του αποστολικού συντάγματος της Καθολικής Εκκλησίας που εκδόθηκε από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’ στις 22 Φεβρουαρίου 1996 – θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μεταξύ της τέταρτης και της έκτης ημέρας μετά τον θάνατό του, επομένως μεταξύ της Παρασκευής 25 Απριλίου και της Κυριακής 27 Απριλίου, λαμβάνοντας υπόψη ότι η τελετή διαπίστωσης του θανάτου δεν θα πραγματοποιηθεί πριν από το βράδυ στις 8 μ.μ.

Η απόφαση για την ημερομηνία θα πρέπει να ληφθεί στην πρώτη Σύνοδο των Καρδιναλίων. Επομένως, είναι πιθανό η κηδεία να γίνει το Σάββατο 26 Απριλίου.

Από 6 μέχρι 10 Μαΐου
Το κονκλάβιο, σύμφωνα με τους κανόνες του Universi Dominici Gregis, θα διεξαχθεί μεταξύ της 15ης και της 20ης ημέρας μετά τον θάνατο του Πάπα, και στην δική μας περίπτωση μεταξύ 6 και 10 Μαΐου. Ωστόσο, εάν όλοι οι εκλεγμένοι καρδινάλιοι βρίσκονται στη Ρώμη, η έναρξη του κονκλαβίου μπορεί να επισπευσθεί.

Αυτοί είναι οι εκπρόσωποι των Ηπείρων

Εν τω μεταξύ, οι εκπρόσωποι της Ευρώπης και ιδίως της Ιταλίας είναι λιγότεροι από το παρελθόν, αν και εξακολουθούν να διατηρούν την πλειοψηφία. Οι περισσότεροι από τους 135 «εκλέκτορες» διορίστηκαν καρδινάλιοι από τον αποθανόντα Ποντίφικα.

Καθώς το ανώτατο όριο ηλικίας για τη συμμετοχή στο Κολλέγιο των Καρδιναλίων είναι τα 80 χρόνια, 117 καρδινάλιοι δεν μπορούν να συμμετάσχουν στη διαδικασία της ψηφοφορίας για την εκλογή του νέου Ποντίφικα, που θα διεξαχθεί στις αρχές Μαΐου.

Μεταξύ των εκλεκτόρων, εκείνοι που εκπροσωπούν τη Γηραιά Ήπειρο είναι συνολικά 53 (το 39%). Το 2013, στο Κονκλάβιο που εξέλεξε τον Φραγκίσκο, οι Ευρωπαίοι καρδινάλιοι ήταν 60 σε σύνολο 115 (52%).

Μετά τους Ευρωπαίους, οι μεγαλύτερες ομάδες είναι εκείνες των Ασιατών (23) και των Κεντροαμερικανών (21). Ακολουθούν οι Αφρικανοί (18), οι Βορειοαμερικανοί (16) και εκείνοι που προέρχονται από την Ωκεανία (4), σύμφωνα με στοιχεία της Αγίας Έδρας.

Η Ιταλία είναι η χώρα με τους περισσότερους καρδινάλιους, συνολικά 17. Το 2013 είχε εκπροσωπηθεί με 28 εκλέκτορες. Οι ΗΠΑ με 10 καρδινάλιους και η Βραζιλία με 7 συμπληρώνουν το «βάθρο» των χωρών με τη μεγαλύτερη εκπροσώπηση. Γαλλία και Ισπανία έχουν από 5 καρδινάλιους η καθεμία.

Η γενέτειρα του Φραγκίσκου, η Αργεντινή, εκπροσωπείται από τέσσερις καρδινάλιους, όπως επίσης και ο Καναδάς, η Ινδία, η Πολωνία και η Πορτογαλία.

Η Ακτή Ελεφαντοστού, με δύο εκλέκτορες, είναι η μοναδική αφρικανική χώρα που εκπροσωπείται με περισσότερους από έναν καρδινάλιο.

Στη λίστα των 70 χωρών θα πρέπει να προστεθεί και η Ιερουσαλήμ, που θα εκπροσωπηθεί από τον Λατίνο πατριάρχη Πιερμπατίστα Πιτσαμπάλα, ο οποίος είχε γενέθλια χθες και έκλεισε τα 60 του χρόνια.

Η μέση ηλικία των εκλεκτόρων είναι 70 χρόνια και 4 μήνες. Ο μεγαλύτερος σε ηλικία είναι ο Κάρλος Οσόρο Σιέρα, ο αρχιεπίσκοπος της Μαδρίτης, που θα κλείσει τα 80 του στις 16 Μαΐου. Ο νεότερος είναι ο αρχιεπίσκοπος της Μελβούρνης, Μίκολα Μπίτσοκ, 45 ετών, 2 μηνών και 69 ημερών, ο οποίος ανακηρύχθηκε καρδινάλιος από τον Φραγκίσκο μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο.

Συνολικά, από τους 135 εκλέκτορες, οι 108 διορίστηκαν καρδινάλιοι από τον Φραγκίσκο: 40 στην Ευρώπη, 20 στην Ασία, 19 στην Κεντρική και Νότια Αμερική, 15 στην Αφρική, 10 στη Βόρεια Αμερική και 4 στην Ωκεανία. Ο Βενέδικτος ΙΣτ΄ διόρισε 22 και ο Ιωάννης-Παύλος Β΄ τους υπόλοιπους πέντε.