Ουκρανία: Όλη η συμφωνία για τα ορυκτά, ο υπόγειος θησαυρός και τι κερδίζει η κάθε πλευρά

Συμφωνία ευρείας οικονομικής συνεργασίας υπέγραψαν χθες Τετάρτη (30.4.2025) στην Ουάσιγκτον οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ και η Ουκρανία.

Η συμφωνία προβλέπει τη δημιουργία ταμείου επενδύσεων στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, που έχει πληγεί βαθιά από τον πόλεμο που μαίνεται εδώ και τρία χρόνια, ενώ θα δοθεί στους Αμερικανούς προνομιακή πρόσβαση στους ουκρανικούς φυσικούς πόρους. Στο πλαίσιο της συνεργασίας, οι ΗΠΑ εξασφαλίζουν προνομιακή πρόσβαση στους φυσικούς πόρους της χώρας. Η συμφωνία αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο διπλωματικό πλαίσιο προσπαθειών για τον τερματισμό ένοπλης σύρραξης. 

«Είμαι ευτυχής που ανακοινώνω την υπογραφή σήμερα ιστορικής συμφωνίας οικονομικής εταιρικής σχέσης», δήλωσε ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ σε μήνυμά του καταγεγραμμένο σε βίντεο που διανεμήθηκε.

«Δημιουργούμε μαζί με τις ΗΠΑ αυτό το ταμείο που θα προσελκύσει παγκόσμιες επενδύσεις στη χώρα μας», ανέφερε από την πλευρά της η ουκρανή υπουργός Οικονομίας Γιούλα Σβιριντένκο, σε επίσημη επίσκεψη στην Ουάσιγκτον για την υπογραφή του εγγράφου. Η συμφωνία θα επιτρέψει να χρηματοδοτηθούν εξ ημισείας «έργα εξόρυξης ορυκτών, πετρελαίου και αερίου» στην ουκρανική επικράτεια, διευκρίνισε νωρίτερα σε μακροσκελές κείμενο που δημοσιοποίησε μέσω Facebook η υπουργός Σβιριντένκο.

Συμπλήρωσε ακόμη πως η Ουκρανία θα διατηρήσει «πλήρως» τόσο την «ιδιοκτησία» όσο και τον «έλεγχο» των φυσικών πόρων στο υπέδαφός της και θα είναι «το ουκρανικό κράτος αυτό που θα καθορίζει πού και τι θα εξορύσσεται».

Σύμφωνα με Δελτίο Τύπου το οποίο δημοσιοποίησε το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, η συμφωνία κλείστηκε «σε αναγνώριση της σημαντικής οικονομικής και υλικής υποστήριξης που παρείχε ο λαός των ΗΠΑ στην άμυνα της Ουκρανίας μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας» — αυτή η τελευταία έκφραση σπανίως χρησιμοποιείται στην Ουάσιγκτον αφότου επέστρεψε στην εξουσία ο πρόεδρος Τραμπ.

Οι ΗΠΑ παρείχαν επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν στρατιωτική βοήθεια αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία.

Ο πρόεδρος Τραμπ, στη χθεσινή συνέντευξή του στο NewsNation, δήλωσε ότι κατά τη συνάντησή του με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι στο Βατικανό στην κηδεία του πάπα, του πρότεινε να προχωρήσει η συμφωνία, «του είπα πως θα ήταν πολύ καλό πράγμα» καθώς «η Ρωσία είναι πολύ μεγαλύτερη και ισχυρότερη».

Το σχέδιο της συμφωνίας είχε βρεθεί στο επίκεντρο έντασης μεταξύ Ουάσιγκτον και Κιέβου. Μια προηγούμενη εκδοχή του απορρίφθηκε κατά την επίσκεψη Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, που όμως έμεινε στην ιστορία εξαιτίας της άνευ προηγουμένου λογομαχίας των δυο ανδρών, μπροστά στις κάμερες, που οδήγησε στην εσπευσμένη αποχώρηση της ουκρανικής αντιπροσωπείας και στην ακύρωση της τελετής υπογραφής. Νέα εκδοχή που πρότειναν οι ΗΠΑ τον Μάρτιο προκάλεσε αντιδράσεις στην Ουκρανία, με βουλευτές και ΜΜΕ να τη χαρακτηρίζουν «επαχθή».

Τελικά, μετά από δύσκολες διαπραγματεύσεις, το κείμενο τροποποιήθηκε ώστε να είναι αποδεκτό από το Κίεβο, σύμφωνα με ουκρανικές πηγές. Παρ’ όλα αυτά, ο Δημοκρατικός βουλευτής Γκρέγκορι Μιξ χαρακτήρισε τις πιέσεις του Τραμπ «εκβιασμό».

Αντίθετα, ο ουκρανός πρωθυπουργός Ντένις Σμίχαλ έκανε λόγο για «αληθινά καλή διεθνή συμφωνία», «ισότιμη για τις κοινές επενδύσεις στην ανάπτυξη και στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας», μιλώντας στην κρατική τηλεόραση μετά την υπογραφή της. «Κανένα χρέος» και «καμιά βοήθεια» που προσφέρθηκε προτού υπογραφτεί από την Ουάσιγκτον στο Κίεβο «δεν είναι μέρος αυτής της συμφωνίας», διαβεβαίωσε ο πρωθυπουργός Σμίχαλ.

Το κείμενο αναμένεται να επικυρωθεί από το ουκρανικό κοινοβούλιο. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συμφωνία δεν περιλαμβάνει αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία έναντι της Ρωσίας, παρότι ο πρόεδρος Ζελένσκι είχε θέσει το θέμα.

«Η συμφωνία αυτή δείχνει καθαρά στη Ρωσία πως η κυβέρνηση Τραμπ είναι προσηλωμένη σε μια ειρηνευτική διαδικασία που έχει στο επίκεντρό της μια Ουκρανία ελεύθερη, κυρίαρχη και ευημερούσα μακροπρόθεσμα», ανέφερε ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Μπέσεντ στο δελτίο Τύπου το οποίο δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του.

Η ποσότητα του ορυκτού πλούτου στο ουκρανικό υπέδαφος είναι κάθε άλλο παρά σαφής, καθώς οι πόροι αυτοί είτε παραμένουν ως σήμερα αναξιοποίητοι, είτε θα ήταν δύσκολο να εξορυχθούν, ή είναι υπό de facto ρωσικό έλεγχο, καθώς βρίσκονται σε εδάφη κατεχόμενα από τον ρωσικό στρατό.

Drone αυτού του τελευταίου έπληξε τις πρώτες πρωινές ώρες σε κατοικημένη περιοχή της Οδησσού, στη νότια Ουκρανία, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους δυο άνθρωποι και να τραυματιστούν άλλοι πέντε, ανακοίνωσε τις πρώτες πρωινές ώρες ο περιφερειάρχης της Όλεχ Κίπερ μέσω Telegram.

Παράλληλα, ακούστηκαν εκρήξεις σε συνοικία της πόλης Σούμι (βορειοανατολικά) και κηρύχτηκαν συναγερμοί για αεροπορικές επιδρομές, μεταξύ άλλων, στις περιφέρειες Κιέβου, Χαρκόβου, Τσερνίχιβ, Σούμι, Ντονέτσκ, Ντνιπροπετρόφσκ και Ζαπορίζιας.