Καρκίνος: 95 θάνατοι κάθε μέρα – Τεράστιο το επιδημιολογικό, κοινωνικό και οικονομικό φορτίο

Στην Ελλάδα καταγράφονται κάθε ημέρα, 95 περίπου θάνατοι συνεπεία του καρκίνου, με ένα κόστος που αγγίζει σχεδόν τα 2 δισ ευρώ. Το γεγονός αυτό, δεν αφήνει αμφιβολία ότι ο καρκίνος, παρα το γεγονός ότι σταδιακά μεταμορφώνεται σε μία χρόνια νόσο από μία καταστροφική- αποτελεί μία σοβαρή πρόκληση για την επιστημονική κοινότητα, τα συστήματα υγείας, τους ασθενείς και την κοινωνία. 

Νέα μελέτη μάλιστα, αποκαλύπτει το τεράστιο επιδημιολογικό και οικονομικό φορτίο της νόσου στην Ελλάδα. Ο καρκίνος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Το 2022 εκτιμάται ότι παρατηρήθηκαν 9,7 εκατομμύρια θάνατοι σχετιζόμενοι με καρκίνο.

Στην Ελλάδα, ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου στην Ελλάδα, μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ-27, η ανά 100.000 θνησιμότητα από καρκίνο στην Ελλάδα ήταν σημαντικά υψηλότερη. Συγκεκριμένα, στην χώρα μας παρατηρούνται 308 θάνατοι ανά 100.000 ανθρώπους, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ-27 ανέρχεται σε 289 θανάτους ανά 100.000 ανθρώπους (6.5% υψηλότερη θνητότητα στην Ελλάδα σε σχέση με την ΕΕ-27).

Μελέτη μαθηματικής μοντελοποίησης*, η οποία χρησιμοποίησε δημοσιευμένο μαθηματικό μοντέλο (καθώς η χώρα μας εν αντιθέσει με τις περισσότερες χώρες της ΕΕ το 2022 δεν διέθετε εθνικό μητρώο καρκίνου) εξέτασε τη σχετιζόμενη με τον καρκίνο θνησιμότητα στην Ελλάδα για το 2022, αξιοποιώντας δεδομένα θνησιμότητας από το Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME). Η έρευνα διαπίστωσε ότι το συγκεκριμένο έτος στη χώρα μας καταγράφηκαν 34.729 θάνατοι από καρκίνο, με την πλειοψηφία εξ αυτών να αφορούν άνδρες (59.0%). Δηλαδή, περί τους 95 θανάτους από καρκίνο στην Ελλάδα κάθε μέρα.

Χιλιάδες χαμένα έτη ζωής

Επιπλέον, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, που παρουσιάστηκε στο 31^ο Ελληνικό Συνέδριο Κλινικής Ογκολογίας (9-12 Απριλίου 2025, Αθήνα), ο καρκίνος σχετίζεται με την απώλεια 647.372 ετών ζωής (δηλαδή πόσα χρόνια αναμενόταν να ζούσε κάποιος αν δεν νοσούσε από καρκίνο) με την αναλογία μεταξύ ανδρών και γυναικών να ανέρχεται σε 60% και 40%, αντίστοιχα. Οι θάνατοι που προκαλούν το μεγαλύτερο βάρος σε χαμένα έτη ζωής ήταν ο καρκίνος του πνεύμονα (8.400 θάνατοι, 171.000 χαμένα έτη ζωής), του παχέος εντέρου (3.900 θάνατοι, 64.000 χαμένα έτη ζωής) και του μαστού (2.940 θάνατοι, 56.000 χαμένα έτη ζωής).

Οι πιο σημαντικοί σε χαμένα έτη ζωής καρκίνοι για τους άνδρες ήταν ο καρκίνος του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και του προστάτη, ενώ για τις γυναίκες ο καρκίνους του μαστού, του πνεύμονα και του παχέος εντέρου. Ο μέσος όρος χαμένων ετών ζωής λόγω πρόωρης θνησιμότητας στην Ελλάδα υπολογίζεται σε σχεδόν 19 έτη.

Πρώιμη θνησιμότητα & χαμένη παραγωγικότητα

Η μελέτη κάνει ιδιαίτερη μνεία και στα χαμένα έτη παραγωγικής ζωής (δηλ. τα έτη πριν την συνταξιοδότηση) όπου εκτίμησε ότι οι θάνατοι από καρκίνο οδήγησαν σε απώλεια σχεδόν 40.000 ετών δυνητικής παραγωγικότητας, με τους άνδρες να αντιπροσωπεύουν το 56.5% αυτών των θανάτων. Το κόστος της πρώιμης θνησιμότητας από καρκίνο στην Ελλάδα ανέρχεται σε €743 εκατομμύρια. «Στο κόστος αυτό δεν συμπεριλαμβάνεται το κόστος διαχείρισης του καρκίνου στην Ελλάδα. Αν συνυπολογιστεί και το κόστος διαχείρισης του καρκίνου στην Ελλάδα που εκτιμάται στα περί €1.2 δισεκατομμύρια, ο καρκίνος αντανακλά το 0.8% του συνολικού ΑΕΠ της Ελλάδος».

Το έμμεσο κόστος του καρκίνου του πνεύμονα

Ο καρκίνος που σχετίζονταν με το μεγαλύτερο έμμεσο κόστος λόγω πρώιμης θνησιμότητας ήταν ο καρκίνους του πνεύμονα (~€186 εκατομμύρια).

Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το παραπάνω επιδημιολογικό και οικονομικό φορτίο μπορεί να αποτραπεί σε σημαντικό βαθμό με παρεμβάσεις που στοχεύουν στην πρόληψη -όπως μείωση καπνίσματος, παχυσαρκίας ή εμβολιασμός κατά του HPV-, τον προσυμπτωματικό έλεγχο και την έγκαιρη διάγνωση και έναρξη της θεραπείας.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι με τη θεσμοθέτηση του Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών σε βάθος χρόνου θα προκύψει μια σαφέστερη εικόνα για την επίπτωση του καρκίνου στην Ελλάδα, συμβάλλοντας στη χάραξη αποδοτικότερων πολιτικών δημόσιας υγείας.

*Estimation of the burden of cancer mortality in Greece: years of life lost and productivity costs.