ΗΠΑ και Ιράν οδεύουν σε συμφωνία για τα πυρηνικά – Πώς ο Τραμπ αιφνιδίασε τον Νετανιάχου

Προς συμφωνία οδεύουν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, η οποία ωστόσο δεν διαφέρει πολύ από εκείνην του 2015, την οποία τότε ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε χαρακτηρίσει τη «χειρότερη στην ιστορία», αποσύροντας τις ΗΠΑ από αυτήν, κατά την πρώτη του θητεία το 2018, τόνισαν στο Reuters οκτώ αξιωματούχοι και διπλωμάτες από όλες τις πλευρές των συνομιλιών. 

Η αμερικανική κυβέρνηση Τραμπ και οι Ιρανοί πραγματοποίησαν τρεις γύρους συνομιλιών τον προηγούμενο μήνα με στόχο την επίτευξη μιας νέας συμφωνίας για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν με αντάλλαγμα την άρση των οικονομικών κυρώσεων.

Yπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ άφησε… άναυδο τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου με την απόφασή του να ξεκινήσει αμέσως διαπραγματεύσεις με το Ιράν τον περασμένο μήνα.

Η στροφή στις διαπραγματεύσεις με το Ιράν τον Απρίλιο ήταν ένα σοκ για τον Νετανιάχου, ο οποίος είχε μεταβεί στην Ουάσινγκτον ζητώντας την υποστήριξη του Τραμπ για στρατιωτικά πλήγματα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, μαθαίνοντας σε λιγότερο από 24 ώρες πριν μια κοινή συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο ότι οι συνομιλίες των ΗΠΑ με το Ιράν ξεκινούσαν εντός ημερών, δήλωσαν στο Reuters τέσσερις πηγές που έχουν γνώση επί του θέματος.

Η ηγεσία της Τεχεράνης εξακολουθεί να ανησυχεί για το ενδεχόμενο ο Νετανιάχου να εξαπολύσει αεροπορική επιδρομή – με συμφωνία ή χωρίς, δήλωσε ανώτερος Ιρανός αξιωματούχος ασφαλείας.

Ωστόσο, σε λίγες εβδομάδες, ΗΠΑ και Ιράν ξεκινούν έναν τέταρτο γύρο συνομιλιών στη Ρώμη, με στόχο να αποτρέψουν την Τεχεράνη από το να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων.

Τα κοινά σημεία με τη «συμφωνία» του 2015

Ένα αρχικό πλαίσιο, που βρίσκεται υπό συζήτηση, διατηρεί τον πυρήνα της διεθνούς πυρηνικής συμφωνίας του 2015 -γνωστή ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA)- τόνισαν οι πηγές, που μίλησαν στο Reuters υπό τον όρο να μην κατονομαστούν.

Μια νέα συμφωνία ενδέχεται να μην διαφέρει ριζικά από εκείνη του 2015. Μεταξύ των διαφορών θα είναι ότι η διάρκεια της συμφωνίας θα επεκταθεί σε 25 χρόνια, θα αυστηροποιήσει την επαλήθευση και θα επεκτείνει τις αποκαλούμενες ρήτρες λήξης ισχύος που παγώνουν, αλλά δεν καταργούν εντελώς πτυχές του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, τόνισαν όλες οι πηγές.

Σύμφωνα με τους όρους που συζητούνται, το Ιράν θα περιορίσει το μέγεθος των αποθεμάτων και τους τύπους φυγοκεντρητών, και θα αραιώσει, θα εξαγάγει ή θα σφραγίσει το 60% του αποθέματος ουρανίου του υπό πρωτοφανή έλεγχο από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) – σε αντάλλαγμα για σημαντική ελάφρυνση των κυρώσεων, σύμφωνα με τις πηγές.

Οι προτάσεις που συζητήθηκαν

Σύμφωνα με τις προτάσεις που συζητήθηκαν σε γύρους συνομιλιών τον Απρίλιο, το Ιράν θα περιορίσει τον εμπλουτισμό στο 3,67%, όπως προέβλεπε η JCPOA, αναφέρουν όλες οι πηγές, συμπεριλαμβανομένων τριών Ιρανών αξιωματούχων. Η Τεχεράνη είναι επίσης ανοιχτή στο να παραχωρήσει στον ΔΟΑΕ εκτεταμένη πρόσβαση στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις, σημείωσαν οι ιρανικές πηγές.

Οι προτάσεις δεν επιδιώκουν την πλήρη διάλυση της πυρηνικής υποδομής της Ισλαμικής Δημοκρατίας, όπως επιθυμούν το Ισραήλ και ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι, αλλά στοχεύουν στην επιβολή μόνιμων περιορισμών στον εμπλουτισμό ουρανίου που θα αποτρέψουν οποιαδήποτε απότομη αύξηση εμπλουτισμού.

Ο πιθανός συμβιβασμός

Ένας άλλος πιθανός συμβιβασμός θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη διατήρηση ελάχιστου εμπλουτισμού από το Ιράν, με 5.000 φυγοκεντρητές, ενώ παράλληλα θα εισάγει το υπόλοιπο εμπλουτισμένο ουράνιο, πιθανώς από τη Ρωσία.

Σε αντάλλαγμα για τους περιορισμούς στον εμπλουτισμό, η Τεχεράνη έχει απαιτήσει ακλόνητες εγγυήσεις ότι ο Τραμπ δεν θα εγκαταλείψει ξανά μια πυρηνική συμφωνία, τόνισαν τρεις Ιρανοί αξιωματούχοι.

Μια ανώτερη περιφερειακή πηγή ανέφερε η τρέχουσα διαπραγμάτευση για τα αποθέματα ουρανίου του Ιράν επικεντρώνεται στο εάν το Ιράν «θα διατηρήσει ένα μέρος αυτών -αραιωμένο- εντός της χώρας, ενώ θα στείλει ένα άλλο μέρος στο εξωτερικό, πιθανώς στη Ρωσία».

Σύμφωνα με την πηγή, το Ιράν έχει μάλιστα προτείνει την ιδέα της πώλησης εμπλουτισμένου ουρανίου στις ΗΠΑ.

Το Ιράν λειτουργεί επί του παρόντος περίπου 15.000 φυγοκεντρητές. Σύμφωνα με την JCPOA, το Ιράν είχε τη δυνατότητα να λειτουργεί περίπου 6.000.

«Ουσιαστικά, οι διαπραγματεύσεις διαμορφώνονται προς μια “JCPOA 2”, με ορισμένες προσθήκες που θα επιτρέπουν στον Τραμπ να το παρουσιάσει ως νίκη, ενώ το Ιράν θα μπορεί να διατηρήσει το δικαίωμά του στον εμπλουτισμό», τόνισε ανώτερος Ιρανός αξιωματούχος.