Όταν κοιμόμαστε, αυτά τα μικροσκοπικά πλάσματα κάνουν… πάρτι πάνω στο πρόσωπό μας

Όταν κοιμόμαστε τα βράδια, δεν είμαστε ποτέ μόνοι· δεκάδες μικροσκοπικά οκτάποδα ακάρεα βγαίνουν μέσα από τους πόρους του δέρματός μας για να διασκεδάσουν.

Δεν μπορούμε να δούμε ή να αισθανθούμε αυτά τα νυχτόβια πλάσματα που ονομάζονται δεμόδικες (demodex mites), αλλά υπάρχουν σε όλο το σώμα μας. Αυτά τα μικροσκοπικά ασπόνδυλα, που έχουν μήκος περίπου 0,15 έως 0,4 χιλιοστά, ζουν γύρω από τα εξωτερικά μέρη των τριχοθυλακίων και τρέφονται με το λιπαρό περιεχόμενό τους.

«Όσο κοιμόμαστε, βγαίνουν και είναι πολύ χαρούμενα, ζευγαρώνουν, επισκέπτονται συγγενείς, περπατούν στο πρόσωπό μας. Με το που ξυπνάμε, επιστρέφουν μέσα στους πόρους», εξηγεί η Alejandra Perotti, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιολογίας ασπόνδυλων στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στην Αγγλία.

Αν έχετε αρχίσει να… φρικάρετε, δεν θα έπρεπε. Σύμφωνα με την Perotti οι δεμόδικες είναι πιο συχνά φίλοι παρά εχθροί. Σε αντάλλαγμα για τον καθαρισμό των πόρων μας, τους προσφέρουμε τη μελατονίνη μας, μια ορμόνη που παράγεται στο δέρμα και μας κάνει να κοιμόμαστε, αλλά για τα ακάρεα είναι πηγή ζωτικής ενέργειας.

Το πρόσωπό μας έχει συνήθως έως και πέντε ακάρεα ανά τετραγωνικό εκατοστό – αν και είναι αδύνατο να τα δει κανείς χωρίς μικροσκόπιο. Εάν το ανοσοποιητικό μας σύστημα εξασθενήσει, οι πληθυσμοί τους μπορεί να αυξηθούν κατά πολύ, οδηγώντας σε μια σειρά από δερματικές και οφθαλμικές παθήσεις.

Προβλήματα και πρόληψη

Οι δεμόδικες μπορούν να πολλαπλασιαστούν σε μια νύχτα, προκαλώντας μια υπερβολική ανάπτυξη που ονομάζεται δεμοδίκωση, σύμφωνα με τον Δρ Richard Locksley, καθηγητή ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο.

Τα άτομα με ανοσοανεπάρκεια, όπως οι ηλικιωμένοι ή όσοι υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, είναι πιο ευάλωτα στη δεμοδίκωση και μπορεί να παρουσιάσουν φλεγμονώδη αντίδραση στα ακάρεα και στα βακτήρια που μπορούν να τα αποικίσουν. Η φλεγμονή μπορεί να εκδηλωθεί ως ροδόχρους ακμή, ξηρότητα και απολέπιση, ειδικά στα μάγουλα, τα βλέφαρα, το μέτωπο και τις πτυχές όπου μπορεί να συσσωρεύεται σμήγμα.

Για τους περισσότερους υγιείς ενήλικες, δεν υπάρχει λόγος πανικού. «Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν καθόλου ότι έχουν τα ακάρεα και έτσι πρέπει να παραμείνει αυτό», είπε ο Locksley. «Μπορεί να κάνετε περισσότερο κακό ψάχνοντας για προβλήματα παρά απλά αγνοώντας τα. Και αν έχετε προβλήματα, πρέπει πρώτα να συμβουλευτείτε έναν γιατρό».

Μια τακτική ρουτίνα καθαρισμού του δέρματος πριν από τον ύπνο, για την απομάκρυνση των υπολειμμάτων και της περίσσειας λιπαρότητας από το πρόσωπο, είναι συνήθως αρκετή. Ενώ ο τακτικός και επαρκής ύπνος είναι επίσης σημαντικός για την πρόληψη της υπερβολικής παραγωγής σμήγματος, που αποτελεί τροφή για τα ακάρεα.

Δεν θα είναι μαζί μας για πάντα

Οι δεμόδικες, που παρατηρούνται στους ανθρώπους εδώ και αιώνες, πιστεύεται ότι μεταδίδονται από την επαφή με τις μητέρες μας λίγο μετά τη γέννηση. Ωστόσο, η Perotti και η ερευνητική της ομάδα ανακάλυψαν το 2022 ότι τα πλάσματα αυτά κάποια στιγμή θα αφανιστούν.

«Όταν υπάρχουν οργανισμοί που εκτίθενται σε αυτή τη συμβιωτική ζωή, αυτό οδηγεί σε διάβρωση του γονιδιώματος ή σε απώλεια γονιδίων με την πάροδο του χρόνου», εξηγεί. «Προβλέπουμε ότι αυτό θα συνεχιστεί μέχρι το σημείο που τα ακάρεα θα εξαφανιστούν».

Χωρίς θηρευτές, εξωτερικές απειλές ή ανταγωνιστές, οι δεμόδικες δεν υφίστανται επιλεκτικές πιέσεις, λέει η Perotti. Και δεδομένου ότι μεταδίδονται μεταξύ συγγενών, οι πληθυσμοί τους στερούνται γενετικής ποικιλομορφίας.

Δεν είναι γνωστό πότε θα εξαφανιστούν, αλλά η Perotti θεωρεί ότι οι άνθρωποι πιθανότατα θα προσαρμοστούν και θα χρειάζονται λιγότερους δεμόδικες καθώς αυτοί εξαφανίζονται. «Τα ακάρεα έχουν κατηγορηθεί για πολλά προβλήματα, αλλά δεν είναι αυτά το πρόβλημα – είναι το κατασταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα», καταλήγει η Perotti. «Πρέπει να τα θεωρούμε συντρόφους μας».

Με πληροφορίες από: While you sleep, these bugs throw a party on your face by Kameryn Griesser